TOJUANTI: OCCIDENTAL



Quenicatza panotihualajqui nopa Biblia ica Nahuatl

Huejcajya ipan 1945, nepa ipan Municipio Tamazunchale San Luis Potosí, itztoya se toicni itoca Juan Dale; yaya momachti náhuatl, huan tequipano ipan se escuela campa quinmachtiyayaj quenicatza quimachilise tepohuilise Icamanal Toteco, ni toicni nojquiya tepaxalohuayaya ipan ranchos ica masehualme tlen camanaltiyayaj náhuatl huan quinpohuiliyaya Icamanal ica nahuatl, huajca para quinejqui mas ma quimachilica Icamanal Toteco, yaya quinahuapatlac nopa Evangelio San Juan, huan quichijqui se pilamochtzi para masehualme ipan ranchos, pero amo quipixqui tonali para quipatlas más Itlajtol Toteco.

Ipan 1970 sequinoc toicnihua, tlen initoca Ricardo huan Patricia Beller, pejque momachtíaj náhuatl ipan se rancho itoca Cuatenahuatl ipan Municipio tlen Huautla, Hidalgo; pampa Toteco quinnotztoya para quitequipanose huan quinahuapatlase Icamanal para masehualme nica huan quichihuase se diccionario. Nepa ipan Cuatenahuatl quinpalehuijque masehualme ica pajti, huan quichijque se curso para sequinoc nojquiya ma huelise camanaltise ica náhuatl. Teipa pejque quipatlaj Icamanal Toteco ica náhuatl. Quema ya tequipanojtoyaj se ome xihuitl, quipantijque para onca eyi tlamantli náhuatl catli mopatla ipan ni Huasteca. Huajca se tlamantli nahuatl quitocaxtijque “Náhuatl Oriental”, ni camanali quitequihuíaj nopa masehualme catli itztoquej ipan Municipios tlen Atlapexco, Hidalgo huan ajsi hasta Ixhuatlan de Madero, Veracruz. Huan nopa seyoc tlamantli náhuatl quitocaxtijque: “Nahuatl Occidental” ni camanali quitequihuíaj nopa masehualme ipan Municipios Tamazunchale, San Martín, Matlapa, Tampacán, Xilitla huan se parte ipan Municipio Huehuetlan, nochi ni Municipios mopantíaj ipan tlali San Luis Potosí. Nojquiya quipantijque para onca sequin ranchos tlen pehua nepa Chapulhuacanito hasta Huexotla amo quitequihuíaj “tl”, inijuanti quitequihuíaj san “t” huajca ni tlamantli náhuatl quitocaxtijque “Nahuatl Central”. Pero ni toicnihua Beller moilhuijque para nopa masehualme catli camanaltij “Nahuatl Central” huelisquíaj quitequihuise Icamanal Toteco ipan “Náhuatl Occidental” tlen Tamazunchale. Huajca quema inijuanti huan inintlapalehuijcahua pejque quinahuapatlaj Icamanal Toteco, san quichijque ipan náhuatl Oriental huan Occidental. Quej nopa ipan xihuitl l984, quisqui tlen imprenta 5,000 Nuevos Testamentos ipan Náhuatl Oriental huan oncac se hueyi ilhuitl ipan se rancho itoca Itzocatl nepa ipan Municipio Atlapexco Hidalgo huan ipan seyoc chicome ranchos para quinextijque para ya onca Nuevos Testamentos ica náhuatl. Ome xihuitl teipa quisqui seyoc 5,000 Nuevos Testamentos tlen nopa Náhuatl Occidental tlen Tamazunchale huan sequinoc Municipios tlen San Luis Potosi. Pero amo oncayaya tleno para nopa masehualme catli camanaltij nopa Nahuatl Central.

Nopa masehualme catli camanaltij náhuatl Oriental huan Occidental quiselijque nopa Nuevo Testamentos ica paquilistli huan nelía quitlascamatilijque Tohueyiteco pampa quipixtoyaj Icamanal Toteco ipan ininnahuacamanal. Quema ya quipixtoyaj inin Nuevos Testamentos ininmaco, quinilhuijque nopa toicnihua Beller para quinequiyayaj nochi nopa Biblia ica náhuatl. Huajca ipan l987 toicnihua Beller huan inintlapalehuijcahua pejque tequitij chicahuac para quinahuapatlase nopa Antiguo Testamento tlen toBiblia, tlen Genesis hasta Malaquías. Huan tequipanojque para diez y ocho xihuitl ipan ya nopa. Pero noja nopa toicnihua tlen camanaltij Nahuatl Central quinilhuijyayaj para ohui quipohuase nopa “tl” huan quijnequiyayaj se Biblia nejmaxtic tlen san quipiya “t” para inijuanti. Huajca toicnihua Beller momacaque cuenta para monequiyaya eyi Biblias para nochi masehualme catli camanaltij náhuatl ipan ni Huasteca, huan ma quipiyaca se Biblia tlen quimachilisquíaj cuali quej inijuantij camanaltij.

Tijmatij para ipan nochi tlaltipactli onca 6,000 idiomas, pero san 500 idiomas tlen nopa 6,000 quipiyaj se Biblia nejmaxtic ica inincamanal pampa monequi miyac xihuitl tlen tequitl huan miyac tomi para quipatlase, huan quiquixtise ipan amatl se Biblia nejmaxtic. Huajca para tojuanti eli se hueyi paquilistli para timechilhuise para ajsic tonali quema eyi (3) tlen nopa 500 idiomas ipan tlaltepactli tlen quipiya se Biblia nejmaxtic eltoc nica ipan la Huasteca.

Hasta ama ipan 2013 ya quistoc 29,000 Biblias ipan ni eyi tlamantli Nahuatl de la Huasteca. Sintla hueli titlapohua ica Español, ica se ome horas huelis titlapohuas ica náhuatl. Nelía amo ohui para tijpohuas ni Icamanal Toteco ica Nahuatl.

Huajca nohuampox, xijhuica moBiblia huan xijpohua huan xijneltoca tlen ijcuilijtoc para timoscaltis ipan Toteco huan nojquiya xiquinpohuilica catli itztoque ipan amochajchaj, amotiopa huan campa hueli.

Nojquiya ama ajsic tonali para noquiya onca nopa Biblia ica Nahuatl ipan internet. Hueli tijpantis ipan ni página www.huastecanahuatl.com Nica huelis tijpantis miyac versículos ipan moBiblia catli eltoc tlatlapejpenili para ma elis se tlapalehuili para nochi masehualme ipan inintlaneltoquilis ipan Toteco Icamanal.

Ni tequitl quichiqui Tami Beller Gaddis ihuaya iichpocahua, yaya eli ininichpoca toicinihua Ricardo huan Patricia Beller. Yajuanti quipiya hueyi ininyolo ica masehualme catli camanaltij náhuatl huan quinequij para ta no tiquiximatis Toteco quej motemaquixtijca.

Toicnihua Ricardo huan Patricia Beller ya itztoque ihuaya Toteco.

Huajca, xijpohua moBiblia ihuaya nochi tlamachtili tlen mitzpalehuis catli eltoc para ta nica ipan internet.

Tlascamati, huan Toteco ma mitztiochihua.




XIMOCUEPA TOCHAJ